Recommended Sponsor Painted-Moon.com - Buy Original Artwork Directly from the Artist

Source: MIL-OSI Submissions

He kōkiri ngātahi kia whakaputaina ngā
matapae raraunga ā-iwi mō 2018 – Media release

22 June 2021

Ko te whakaputanga o ngā tauanga matapae
piringa ā-iwi mō 2018 tētahi kōkiri ngātahi nā te Rōpū Raraunga
o ngā Kaihautū ā-Iwi, (Data ILG), tētahi rōpū whāiti i raro i te
Kotahinga o ngā Kaihautū ā-Iwi, me Tatauranga Aotearoa, hei whakatika
i ngā āputa mō ngā raraunga piringa ā-iwi i te Tatauranga o 2018.

I te marama o Paengawhāwhā/Āpeira 2019,
ka whakapuakina e Tatauranga Aotearoa e kore ngā tauanga tatau o ngā
iwi mai i te Tatauranga o 2018 e whakaputaina nā ngā raraunga piringa
ā-iwi kua ngaro, me te kore puna raraunga iwi taituarā hei whakakī i
ngā āputa i ngā raraunga.

I raro i te Kirimana Mana Ōrite, kua kite
tahi a Tatauranga Aotearoa me ngā kaihangarau o te Rōpū Raraunga o ngā
Kaihautū ā-Iwi i te taumaha tonu o te pānga o te Tatauranga o 2018 ki
ngā iwi, ā, kua mahi tahi ki te tūhura whiringa, ki te hanga whakatikanga
hoki hei whakakī i ngā āputa.

“Ko te hora ratonga mā te Māori, mā te
iwi, me te hapū, otirā, te mahi tahi me rātou tētahi o ngā whāinga
rautaki e whā o tō mātou tari,” e ai ki a Rhonda Paku, Kaihautū o
Te Tohu Rautaki Angitū Māori, i Tatauranga Aotearoa.

“E mahi tahi ana mātou ki ngā iwi me ngāi
Māori ki te kawe whakamua i te hōtaka mahi Mana Ōrite, otirā, kua whakapikia
e mātou tō mātou raukaha, ō mātou pūmanawa, me te arotahi tonu ki
ēnei mahi, kia oti wawe.”

“Ki te kitea he putanga whai hua mā te
Māori, ka whai hua te motu katoa. He taonga tēnei mea te raraunga, ā,
i ngā iwi e hoki nei ki te tūranga kaihoahoa, – hāunga te taha ki a
rātou hei kaiwhakamahi – o tēnei mea te raraunga, ka kitea te puāwaitanga
o ō tātou iwi, hapū, me ō tātou whānau,” te kī a Ahorangi Tahu
Kukutai, Kaihangarau – o te Rōpū Raraunga o ngā Kaihautū ā-Iwi, (Data
ILG).

“Ko ngā tauanga matapae mō te piringa
ā-iwi mō 2018 tētahi tohu tīmatanga mō te whakawhanaketanga o ētahi
kāpuinga raraunga i hangaia e ngā iwi, mā ngā iwi, mō ngā rā e tū
mai nei.”

I puta i roto i ngā taunga matapae mō te
piringa ā-iwi ētahi matapae o ngā tauanga taupori ā-iwi, me ngā āhuatanga
taupori ā-iwi mō te huinga i tautohutia he uri Māori rātou i roto i
te Tatauranga o 2018. Kātahi anō ka uru ki ēnei tauanga he mōhiotanga
mō ētahi iwi 32 i tāpiritia ki ngā whakaingoatanga ā-iwi e Tatauranga
Aotearoa i 2017.

Kua heke iho te taumahatanga o te pānga
o ngā raraunga ngaro i ēnei mahi, engari tērā ngā here mō te whakamahinga
i ngā matapae. E tautoko tahi ana a Tatauranga Aotearoa me te Rōpū Raraunga
o ngā Kaihautū ā-Iwi, (Data ILG) i ngā iwi me ngāi Māori kia mōhio
rātou me pēhea e mārama ai, e whakamahi ai rātou i ngā raraunga.

“Ahakoa ehara ēnei i ngā tauanga tatauranga
whai mana, he tika te kī, mō te nuinga o ngā kaupapa he hāngai kē
atu, he hou kē atu, tēnā i te whakamahi tonu i ngā raraunga o te Tatauranga
o 2013,” e ai tā Rhonda.

“He taketake tonu te wāhi ki te Rōpū
Raraunga o ngā Kaihautū ā-Iwi, i runga anō i tōna mārama me ana hononga
ki ngā taupori ā-iwi, ki te aromātainga me te tātaritanga o ngā raraunga
ā-iwi o te Tatauranga o 2018, me tana whakamahi i ngā tikanga whai hua
hei whakapiki i te kounga o ngā raraunga, kia taea ai te whakaputanga
o ēnei matapae.”

“E mārama ana mātou tērā ngā herenga
o ēnei raraunga, o ngā wā hoki e whakamahia ai,” e ai ki a Ahorangi
Kukutai.

“Ahakoa tērā, he pai tonu te ahunga whakamua
i roto i te ao raraunga Māori. Mā te mahi tonu, mā te kōrero tonu,
ka kitea e tātou he hua pai atu mā ō tātou whānau ā tōna wā.”

Kei te haere tonu tētahi hōtaka mahi nui
hei whakapiki i te urupare tatauranga o ngāi Māori mō te Tatauranga
o 2023, hei hora hoki i ētahi raraunga kounga tiketike mō te iwi me ngāi
Māori. Ko ētahi o ngā kōkiri hōtaka, he whakarahi ake i te tira whakapā
ki ngā hapori hei mahi tahi ki ngā hapori Māori, he tuku mahi ki tētahi
tokomaha nui kē atu o ngā tāngata i ia takiwā hei āwhina i te kohi
raraunga i te wā o te tatauranga, me te whānui o ngā mahi hei tautoko
i te uru a te tangata me te whakamahi i ngā kitenga o te tatauranga.

I whiwhi hoki a Tatauranga Aotearoa i ētahi
pūtea Tahua i tēnei tau mō tētahi kaupapa whakamātau kia mahi kōtui
ki ētahi iwi i ētahi rohe e rua, hei whakangungu i te tangata, hei tautoko
i te tuituinga ki te hapori, hei whakangāwari hoki i ngā kohinga raraunga
mō te Tatauranga o 2023 e te iwi. Tā tēnei kōkiri he whai kia whakapikia
ngā urupare a ngāi Māori, he āwhina hoki i tō rātou raukaha, ō rātou
pūmanawa hoki kia kohi, kia tātari hoki i tēnei mea te raraunga.

E wātea ana ngā tauanga matapae piringa
ā-iwi o 2018 i ēnei pae e rua, arā, i Te
Whata
me te pae tukutuku o Tatauranga
Aotearoa ki Iwi
affiliation (estimated counts): 2018
.

He pūhara raraunga a Te Whata i āta waihangatia
mārire e ngā iwi, mā ngā iwi. Mā reira ka ngāwari noa tō rātou
whakauru atu ki ngā raraunga ā-iwi, me tētahi pūhara e ngāwari ai
tā rātou whakawhata raraunga, tātari raraunga hoki. I tēnei wā, kei
roto i tēnei pūhara ētahi raraunga nō Tatauranga Aotearoa, nō Te Tāhuhu
o Te Mātauranga hoki.

Visit our website to read these news stories
and information release and download CSV files:

MIL OSI